تيم وكلاي آسا

در ميان دعاوي كه نسبت به اموال غير منقول قابليت طرح دارند، سه دعواي تصرف عدواني، مزاحمت و ممانعت از حق ديده مي شود. اين دعاوي، از جمله دعاوي غيرمنقول شمرده مي شوند، زيرا موضوع مستقيم آنها مال غير منقول يا حقي راجع به آن مي باشد. به علاوه دعاوي تصرف عدواني، مزاحمت و ممانعت از حق، به دعاوي ثلاث يا دعاوي تصرف معروف اند. 

دعواي تصرف، به دعوايي گفته مي شود كه منشاء حق خواهان در آنها، تصرفات قبلي خواهان در مال مي باشد. به عبارتي منشاء ادعاي خواهان اين است كه قبلا مال را در اختيار خود داشته است. با توجه به اهميت موضوع تصرف عدواني،قانون گذار براي اين امر ضمانت اجرايي حقوقي و كيفري در نظر گرفته است. در اين مقاله پاسخ به اين سوال كه تصرف عدواني حقوقي است يا كيفري داده ميشود.

تصرف عدواني حقوقي:

در ميان دعاوي تصرف، مهم ترين آنها دعواي تصرف عدواني است. تصرف عدواني كه در انگليسي occupation ناميده مي شود، در ماده ي ۱۵۸ قانون آيين دادرسي مدني تعريف شده است.

در دعواي تصرف عدواني، خواهان متصرف سابق ملك است. ادعاي خواهان اين است كه ديگري مال غيرمنقولي را كه در تصرف او بوده، بدون رضايت او تصرف كرده است و خواسته ي خواهان رفع تصرف عدواني خوانده و اعاده ي تصرف خود نسبت به آن مال مي باشد.

اركان دعواي تصرف عدواني:

دعواي تصرف عدواني داراي اركان زير است:

1. تصرف سابق خواهان: كسي كه خواهان دعواي رفع تصرف عدواني است، بايد پيش از خوانده بر مال تصرف داشته باشد. هيچ نيازي نيست كه خواهان مالك ملك مورد تصرف عدواني باشد. همين كه تصرف او بر ملك، سابق بر تصرفات خوانده باشد كفايت مي نمايد. همچنين بنا بر نظر برخي علماي علم حقوق، نيازي نيست كه تصرفات خواهان مشروع باشد. بنابراين احراز مالكانه بودن و مشروع بودن تصرف سابق خواهان لازم نيست. اما تصرف خواهان بايد واجد ويژگي هايي باشد تا او را براي طرح دعواي رفع تصرف عدواني محق نمايد. تصرف خواهان بايد مستقر، مستمر، علني، غير مبهم و كامل باشد.
2. تصرف خوانده لاحق، و بدون رضايت خواهان يا به غير وسيله قانوني باشد: خوانده بايد مال غيرمنقول را بدون رضايت خواهان يا بدون مجوز قانوني تصرف نموده باشد. پس اگر خوانده در اجراي حكم دادگاه اقدام به تصرف مال غيرمنقول نموده باشد، نمي توان او را متصرف عدواني ناميد. البته بايد توجه داشت هر نوع اخلالي در تصرفات خواهان را نمي توان تصرف عدواني شمرد. در واقع براي آن كه اخلال يا تعرض، تصرف محسوب شود، فاعل آن بايد قصد ابراز نوعي ادعا نسبت به اصل حق داشته باشد.

براي مشاهده متن كامل مقاله تصرف عدواني حقوقي و كيفري كليك كنيد.